ketotibet.com

༑ མངར་ནད་ DIABETES འཕྲོད་བསྟེན་སྐོར་རོབ་བྲིས།

Reverse diabetes through traditional Tibetan nomadic diet. It is possible.

ད་འདས་པའི་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་རིང་གི་ནང་ལ། གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཕོན་ཆེན་པོ་ཞིག ཁྱབ་རྡལ་ཆེ་ཤོས་ཡོད་པའི་དེང་དུས་ཀྱི་ནད་རིགས་མང་པོ་དེ་ཚོ་ན་བཞིན་པ་མཁྱེན་གསལ་རེད།།

World Health Organisation འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་ཆའི་ནང་ལྟར་བྱེད་ན་ ༢༠༡༩ ལོ་ལ་ནད་འདི་ན་ནས་ཐད་ཀར་མི་འབུམ་ ༡༥ ཙམ་ཤི་ཡོད་པ་དང་། International Diabetes Federation རྒྱལ་སྤྱི་མངར་ནད་ཚོགས་པས་འགོད་ཐོ་ལྟར་བྱེད་ན་མངར་ནད་ན་མཁན་ད་ཆ་འབུམ་ ༥༣༧ ཡོད་པ་དང་། སྐར་ཆ་ལྔ་རེའི་ནང་མི་རེར་མངར་ནད་ཀྱིས་ཤི་བ་དང་། ༢༠༢༡ ལོ་ལ་མངར་ནད་ན་ནས་མི་འབུམ་ ༦༧ ཤི་ཡོད་པ་དང་། ཡོང་འབབ་ཐོན་སྐྱེད་ཆུང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་དག་གི་ནང་ལ་མི་བཞིའི་ནང་ནས་གསུམ་ལ་ནད་ངན་འདི་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག།

འདི་དང་ལྟོས་ན་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ COVID-19 Pandemic ལོ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ལ་མི་འབུམ་ ༦ ལྷག་ཙམ་ཤི་ཡོད་རེད། འགོག་སྨན་ vaccine བཟོས་ཚར་བ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་མངར་ནད་འདི་ལ་འགོག་སྨན་ད་དུང་ཡང་བཟོས་མེད་པ་གང་ཡིན་ནམ? དེ་ཡིན་དུས་ངོ་མ་ཡག་པོ་གཟིགས་ན་ pandemic ཀུན་ཁྱབ་ནད་ཡམས་ངོ་མ་དེ་ diabetes རེད་མི་འདུག་གམ? དགོངས་པ་བཞེས་དང་།།

ནད་རིགས་འདི་ཚོ་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་དུས་སུ་ཧ་ཅང་གི་དཀོན་པོ་ཡིན་གྱིས་འདུག།

བོད་མི་རིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ལ་ཆ་མཚོན་ན་དེང་སང་གི་ཟ་སྟངས་ཐུང་སྟངས་ལུགས་སྲོལ་འདི་མ་དར་བའི་སྔོན་ལ་བོད་མི་ཕལ་ཆེ་བ་ལ་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་པའི་དེང་སང་གི་ཟ་སྟངས་སྐྱོ་བོ་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ནད་གཞི་དེ་ཚོ་ཧ་ལམ་མེད་པ་དང་། ནད་རིགས་དེ་ཚོ་ཡང་དེང་སང་ཧ་ཅང་གི་མང་རུ་འགྲོ་བཞིན་པ་ང་ཚོའི་དངོས་པོར་མཐོང་ཐོས་ཡོད་པ་དེ་རེད།།

ལོ་ཧ་ཅང་རྒས་དུས་ན་ཡའི་ནད་རིགས་དེ་ཚོ་དེང་སང་ལོ་ངོ་ ༢༠ དང ༣༠ བསླེབས་མ་སླེབ་ནས་ན་མཁན་མང་རུ་འགྲོ་བཞིན་པ་མཁྱེན་མཁྱེན་པ་རེད། ད་ཡག་པོ་གཟིགས་དང་། hypertension ཁྲག་ཤེད་ན་མཁན་མང་རུ་འགྲོ་ཡོད་རེད། cardiovascular disease སྙིང་ཁམས་དང་ཁྲག་རྩའི་ནད་ན་མཁན་མང་རུ་འགྲོ་ཡོད་རེད། ལྷག་པར་དུ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་ཡ་ལ་ཀ་རའི་ནད་ diabetes ན་མཁན་མང་རུ་འགྲོ་ཡོད་རེད།།

Diabetes དེ་མི་ཚེ་སྤྱོད་ཚུལ་ (lifestyle) དང་། བཟའ་བཏུང་དང་འབྲེལ་བའི་ (dietary) ནད་རིགས་གཅིག་རེད་འདུག།

ནད་འདིའི་མིང་རྒྱས་པ་ལ Diabetes Mellitus ཟེར། ཚིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ Greek རེད་འདུག།

Diabetes ཚིག་གི་དོན་དེ་དབྱིན་སྐད་ལ siphon ཡིན།། Mellitus ཚིག་གི་དོན་དེ་དབྱིན་སྐད་ལ་ sweet རེད།།

བྱས་ཙང་རོབ་སྒྱུར་བྱེད་ན་ “མངར་མོ་འདྲེན་པའམ་འདོན་པ་” ལ་གོ་བ་ཡིན།།

སྔོན་དུས་སུ་ལྷ་རྗེ་ཚོས་་་ནད་པའི་གཅིན་པ་དེ་མངར་མོ་ཡོད་ན་་་ནད་འདི་་་ནད་ངོས་བཟུང་ཐུབ་པས་་་ནད་འདིའི་མིང་འདོགས་ཚུལ་ལམ་་་ཐོབ་ཚུལ་འདི་འདྲ་རེད་འདུག།

ལུས་པོའི་ཁྲག་གི་ནང་ལ་ཀ་ར་འམ་་་མངར་རྫས་ glucose མང་པོ་རྒྱུག་པ་དང་། glucose ཚད་རིམ་དེ་་་རྒྱུན་ལྡན་ལས་་་མཐོ་བ་ཡོད་པའི་ནད་དེ་ diabetes ཡིན་པ་ལ་་་སྨན་གྱི་མཁས་པ་ཕལ་ཆེ་བ་་་མཐུན་གྱིས་ཡོད་རེད།།

Diabetes དེ་རྙོག་འཛིངས་མང་བའི་ནད་ཆེན་དུ་མ་་་འཁྲིད་ཡོང་བའི་བཅོས་མེད་ཀྱི་ནད་རྫབ་ཆེན་གཅིག་རེད་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད། འདི་ལས་རྙོག་འཛིངས་མང་བའི་ནད་ཆེན་ཧ་ལམ་མེད་པ་རེད། ཉོན་མོངས་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན་འདི་ཧ་ལམ་གཏི་མུག་དང་འདྲ།།

ཀ་ར་དང་འབྲེལ་བའི་་་ཟས་སྣ་མང་པོ་ཟ་ན་་་ཀ་རའི་ནད་དམ་་་གཅིན་སྙི་ diabetes འདི་ན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་མང་པོས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་རེད།། ཡིན་ན་ཡང་གཤམ་གྱི་ཚིག་གྲུབ་དམར་པོ་འདི་ངེས་པར་དུ་གཟིགས་རོགས།། འདི་་་ཤེས་མཁན་དཀོན་པོ་འདུག བྱས་ཙང་ཡིག་ཆ་འདི་ཆ་ཚང་ཀློག་མ་ཐུབ་ན་ཚིག་གྲུབ་འདི་ངེས་པར་དུ་གཟིགས་རོགས།།

དཔེར་ན་རྒྱ་གར་གྱི་ཇའི་ནང་ལ་བླུག་པའི་བྱེ་མ་ཀ་ར་དང་་་ང་ཚོའི་ཙམ་པ་(ནས་ཞིབས)གཉིས་ཕྱི་ནས་ལྟ་དུས་ཁ་ཁ་ཡིན་ན་ཡང་། དེ་གཉིས་ཁོག་པའི་ནང་དུ་སླེབས་ནས་་་འཇུ་ཚར་བའི་རྗེས་སུ་་་དེ་གཉིས་ཀ་་་མངར་རྫས་ཀ་ར་ལ་འགྱུར་བ་་་གཅིག་པ་རེད་འདུག། 

དེ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་རེད་ཟེར་ན་ཆོག།

Diabetes འདིའི་རྐྱེན་གྱིས་་་ནད་རིགས་མང་པོ་འཁྲིད་ཡོང་གིས་ཡོད་པས་་་ལུས་ཀྱི་ཁྲག་གི་ནང་ལ་རྒྱུག་པའི་ཀ་ར་དེ་ཚོ་་་མཆིན་པས་་་ཚིལ་ལ་བསྒྱུར་ནས་་་ཚིལ་ཁང་ fat cells གི་ནང་དུ་་་མ་འོངས་པར་་་བེད་སྤྱོད་བྱ་རུང་བའི་ནུས་པའམ་སྣུམ་ fuel གཅིག་ལ་བསྒྱུར་ནས་་་ insulin ཨིན་སུ་ལིན་གྱིས་ཚིལ་ཁང་གི་ནང་དུ་ཉར་འཚག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད།།

Insulin ཨིན་སུ་ལིན་གྱི་བྱེད་ལས་ནི་ཁྲག་གི་ནང་ལ་ཡོད་པའི་ glucose མངར་རྫས་ཀ་ར་དག་མགོ་གནོན་བྱེད་པའམ་ཚད་ཏག་ཏག་བཞག་པའི་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་གྱི་ hormone ཧོར་མཽན་རེད། ལུས་ཀྱི་ནང་ལ་མངར་རྫས་དེ་ག་ཚོད་མང་རུ་འགྲོ་ན་དེ་ཙམ་གྱི་ཨིན་སུ་ལིན་དེ་མང་རུ་འགྲོ་ཡིས་ཡོད་རེད། ཡིན་ན་ཡང་གཉེན་པོ་དང་འདྲ་བའི་ཨིན་སུ་ལིན་དེ་ལུས་ཀྱི་ནང་ལ་མང་དྲག་ན་དེས་རྐྱེན་བྱེད་ནས་རྒྱག་ནད་སོགས་མང་པོ་ཡོང་གི་ཡོད་རེད། དཔེར་ན་བློ་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ་གཉེན་པོ་ཁོ་རང་སྤང་བྱར་འགྲོ་བ་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་རེད་འདུག།

སྤྱིར་་་མིའི་ལུས་ལ་་་ཚིལ་ཁང་་་ཐེར་འབུམ་ billion ༢༥ དང ༣༥ གཉིས་ཀྱི་བར་ཡོད།།

མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་་་ཟས་ཆེན་དེ་ལ་གཙོ་བོ་གསུམ་རེདཿ

* carbohydrate
* protein
* fat

རག་པ་འདི་གསུམ་ལས་ carbohydrate དེ་ཕོན་ཆེ་ཤོས་ཡོད་རེད།།

བྱས་ཙང་ carbohydrate མང་པོ་ཡོད་པའི་ཟས་རིགས་ཇི་ཙམ་མང་བ་ཟ་ན་་་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ནད་་་གཅིན་སྙི། མཁལ་ནད། མཆིན་ནད། དྲན་པ་ཉམས་པ། ཁྲག་ཤེད་ལ་སོགས་པ་ཇེ་མང་དུ་འགྲོའི་ཡོད་རེད།།

མ་ཟད་་་ཨ་རག་འཐུང་མཁན་ལ་བྱུང་བའི་མཆིན་ནད་དང་། ཤིང་ཏོག་གི་མངར་ཆ་ཀ་ར་ fructose ཕོན་ཆེན་པོ་བཟའ་བཏུང་བྱེད་པའམ། འབྲུ་རིགས་ལས་བྱུང་བའི་ཟས་སྣ་ཕོན་ཆེན་པོ་ཟ་མཁན་གཉིས་ཀ་ལ་་་ནད་གཅིག་པ་ན་བ་ཡིན། ནད་དེའི་་་ཐུན་མོང་གི་མིང་ལ་་་ fatty liver ཚིལ་ཅན་མཆིན་པ་རེད།།

འགོ་སྟོད་ལ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་གཤམ་གྱི་ཚིག་གྲུབ་དམར་པོ་འདི་ངེས་པར་དུ་གཟིགས་རོགས།། འདི་ཤེས་མཁན་དཀོན་པོ་འདུག བྱས་ཙང་ཡིག་ཆ་འདི་ཆ་ཚང་ཀློག་མ་ཐུབ་ན་ཚིག་གྲུབ་འདི་ངེས་པར་དུ་གཟིགས་རོགས།།

ཆང་རག་འཐུང་མཁན་དང་་་བྲོ་རིགས་དང་ཤིང་ཐོག་རིགས་ཕོན་ཆེན་ཟ་མཁན་གཉིས་ཀྱི་་་ནད་གཞི་གཅིག་པ་རེད་ཟེར་ན་འགྲིག་པ་རེད།།

འདི་ཧ་ལས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གཅིག་རེད་འདུག།


ལུས་ཁམས་་་བདེ་བར་འཚོ་བ་ལ་་་སྤྱིར་་་བཅུད་་་ཕྲ་རག་གཉིས་ཀ་དགོས་པ་ཡིན།།

Diabetic ནད་པ་ཚོ་ལ་ནད་འདིས་རྐྱེན་གྱིས་ཕྲ་བཅུད་དེ་ཉུང་བ་ཡོད།།

དེས་ན་ vitamins དང་ minerals དེ་ཚོ་ཟས་ཆེན་(རག་པ་)དག་ལས་་་ཆ་ཚང་བ་གཅིག་་་མི་རག་པས་ diabetics ཚོ་ལ་་་ཕན་ཐོག་ཆེ་བའི vitamins B complex ཟ་ན་ diabetes དང་འབྲེལ་བའི་་་རྙོག་འཛིངས་ཆེ་བའི་ནད་རིགས་་་སྙིང་ནད། རྩ་ནད། ལོང་ནད། མཁལ་ནད། མཆིན་ནད། ཡན་ལག་གཅོད་དགོས་པ། དྲན་པ་དང་རིག་པ་ཉམས་པ། cancer ཀེན་སར་ (སྐྲན་ནད) རིགས་སྣ་ཚོགས་ན་བ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་ངན་དུ་མ་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་འགོག་པའམ། མྱུར་བར་ཡོང་དུ་མ་གཅུག་པའམ། ཕྱིས་འགྱང་གཏོང་བ་ལ་ཕན་གྱིས་ཡོད་པ་་་ཚད་མཐོ་བའི་ཟས་བཅུད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཡིག་ཆ་དག་ལས vitamins དང་ minerals དེ་ཚོ་ diabetics དག་གིས་ལུས་སྟོབས་མ་ཉམས་པ་དང་། ལེགས་པར་འཚོ་ཐུབ་པའི་ཆེད་དུ་་་ངེས་པར་དུ་ཟ་དགོས་ཚུལ་གསལ་པོ་བརྗོད་ཡོད།།

Diabetes འདི་ནད་རྫབ་ཆེན་ཇི་ཙམ་གཅིག་ཡིན་ཀྱང་། རྫས་སྦྱོར་གྱིས་བཟོས་པའི་སྨན་རྫས་ཟ་བ་ལས་་་ནད་འདི་ལ་མ་གནོད་པའི་ཟས་རིགས་ཚད་ལྡན་དག་ཟ་ན། ནད་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་ནད་རིགས་གཞན་དག་དེ་ཚོ་་་སྔོན་དུ་འགོག་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། སོ་སོའི་ད་ལྟའི་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀའི་ཁམས་་་བདེ་རུ་འགྲོ་བ་ལ་ཕན་པའི་ protein མང་པོ་ཡོད་པའི་ཟས་རིགས་ཟ་བ་དང་། བཀྲེས་པ་ཉུང་དུ་གཏོང་བའི་ཚིལ་ལམ་ཞག་རྩི་ལྡན་པའི་ཟས་དག་ཟ་ན་ཧ་ཅང་གི་ཕན་ཐོག་ཆེན་པོ་ཡོད་རེད།།

བྱས་ཙང་ protein མང་པོ་ཡོད་པའི་ཟས་རིགས་ཉིན་རེ་ལ་དཔེར་ན་བྱ་ཏེའི་སྒོ་ང་༢ - ༤ བཞི་ཙམ། དུད་འགྲོ་ལས་བྱུང་བའི་ཟས་་་ཤ་ཚིལ་ལུ་ཡོད་མཁན། མར། ཕྱུར་བ། ཁ་སྤྲི་ལ་སོགས་པ་དང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་་་ལོ་འདབ་ཅན་གྱི་ཚལ་ལྗང་ཁུའི་རིགས་པད་ཚལ། པཱ་ལག་ (spinach) སོགས་ཏོག་ཙམ་ཟ་ན་་་འདི་ལས་ལྷག་པའི་ diabetes ལ་ཕན་པའི་ཐབས་མེད་ཟེར་ན་ཧ་ལམ་ཆོག་པ་རེད།།

Carbohydrate ཉུང་བའི་ཟས་དེ་་་ཉི་མ་རྟག་པར་་་འཆར་ཅན་དུ་ཟ་དུས་་་ལུས་འདིས་་་རང་བཞིན་གྱིས་་་ཆུ་འཛིན་པ་་་ཉུང་རུ་འགྲོ་བས་་་ཁྲག་ཤེད་ཆུང་རུ་འགྲོ་བ་དང་། ད་ག་ནང་བཞིན་་་སྙིང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་ཕན་པའི་་་བོད་ཚྭ་འམ་བྲག་ཚྭ་་་མི་ཉུང་བ་ཟ་ན་ཕན།།

མདོར་དོན་་་གནའ་བོ་བོད་ཀྱི་འབྲོག་པའི་ཟས་ཟ་སྟངས་བྱེད་ན་་་ནད་ཆེན་འདི་ཚོ་ཡོང་བ་དཀོན་པ་དང་། གལ་སྲིད་ནད་འདི་ན་ན་ཡང་་་མནའ་བོའི་འབྲོག་པའི་ཟས་ལས་ལྷག་པ། ནད་གཞི་འདི་ལ་མ་གནོད་པ་དང་། ནད་འདི་ལ་ཕན་པ་་་ས་སྟེང་འདི་ལ་མེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་དུ་མི་འགྱུར་དྲན།།

གཞན་་་གོང་དུ་བརྗོད་པ་དེ་ཚོ་ལ་་་རྟོག་བཟོ་དང་རང་བཟོ་གཅིག་ཀྱང་མེད། བཤད་གྲྭར་་་ཤོག་ལེབ་རེ་གཉིས་བལྟས་པའི་འབྲས་བུར་་་ནང་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་ཐ་སྙད་རེ་གཉིས་་་དཔེ་མཚོན་བཞག་ཐུབ་པ་དེ་་་འོས་པོ་མཐོང་བྱུང་བས་་་ཕན་རེ་ཆེ།།

Diabetes སྨན་ཟ་མཁན་ཡིན་ན་་་འདིར་ཞུས་པའི་ཟས་ཟ་སྟངས་དེ་་་རང་གི་ལག་ལེན་མ་བསྟར་བའི་སྔོན་དུ་རང་གི་ཨེམ་ཇེ་དང་མཉམ་དུ་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་པ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཡིན།།

གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ཚད་མཐོ་ཟས་བཅུད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཡིག་ཆ་འགའ་འདིར་ཡོད་པས་་་ཞིབ་ཆ་གཟིགས་པ་ལ་་་སྤྲོ་བ་ཡོད་མཁན་ཚོ་་་ངེས་པར་དུ་གཟིགས་རོགས་ཞུ།།